Historia Dziennika młodej Marii jest niezwykle ciekawa. Pisała w nim o wszystkich rzeczach, których doświadczała i które były jej udziałem. Był to jej powiernik, który znał tajemnicę jej serca. Była to wielka miłość do Kazimierza Twardowskiego późniejszego jednego z najwybitniejszych polskich filozofów. Prowadzony dziennik jest dla nas historią zakochanych, których jednak los powtórnie ze sobą nie połączył…
Wszystko zaczęło się w wakacje 1881 r., kiedy to Maria wolny czas od nauki spędzała w Rytrze. Przebywał tam również jej daleki kuzyn Kazimierz – uczeń gimnazjum w Wiedniu.
Między młodymi nawiązała się miłość. Wspólne rozmowy, spacery i wspólnie spędzany czas stały się okazją do wzajemnego poznania, czego efektem był wybuch wielkiego uczucia.
Wakacyjny czas w Rytrze był czymś cudownym i wyjątkowym. Po wspólnie spędzonych chwilach nadszedł jednak czas rozstania. Po wakacjach młodzi, zakochani pisywali do siebie. Niestety miłość w takich warunkach nie przetrwała. Dziennik stał się, więc dla Marii przestrzenią wypełnienia pustki po ukochanym a także próbą wskrzeszenia go w myślach, pragnieniach.
Opisy w nim zawarte przepełnione są prostotą wypowiedzi. Zwykłymi, niewyszukanymi słowami, które jednak najpełniej obrazują uczucie miłości, jakie zaszło miedzy tymi dwojga. Proste słowa, (nie) zwykłe wyrażenie zapisane na kartce: kocham cię, jest dzisiaj dla nas pięknym świadectwem miłości, która nie potrzebuje wyszukanej formy literackiej czy górnolotnych zwrotów. Miłość wszystko wyjaśniła…
Ciekawostką jest fakt, że po wielu latach Dziennik Marii został odnaleziony w prywatnym archiwum Kazimierza. Nie wiemy jak on się dostał w jego ręce, bowiem po pamiętnych wakacjach 1881 r. młodzi nie spotykali się ze sobą. W kilka lat później, w roku 1886 Maria poślubiła Gustawa Grunera. Po urodzeniu ich pierwszego dziecka zmarła w Krakowie w 1888r. Tajemnica Dziennika czeka zatem na rozwiązanie…
„Moja miłość równie jest głęboka jak morze, równie jak ono bez końca. Im więcej Ci jej udzielam, tym więcej czuję jej w sercu.”
/ William Shakespeare /
